Zihinsel Engelliler İçin Ne Yapılabilir

ENGELLİ-ÇOCUK

 Hafif zihinsel engelli çocuklar, normal zekâda olan akranlarına göre geç ve güç öğrenirler. Bu açıdan çocukların zekâ seviyelerinin üstünde başarı beklenilmemelidir. Aileler, çocuklarına aşırı baskı yapmamalı aksine normal başarı göstermeleri için ellerindeki tüm imkânları maddi ve manevi olarak kullanmaları çocuğun ruh sağlığı, kişiliği ve akademik başarısı açısından olumlu olacağı unutulmamalıdır.

* Hafif düzeyde özel gereksinimli çocuklar sınıfa uyum sağlamaları için öğretmen, veli ve tüm arkadaşları ile öğrencinin ortak hareket etmesi, engelli arkadaşlarını kıracak, incitecek girişimlerden tamamen kaçınılması ona karşı fedakâr, anlayışlı ve sevgi dolu yaklaşılması öğrencinin sınıfa kolay adapte olmasını sağlayacaktır. Evde veli, öğretmen işbirliği ve destek eğitim ile derslerini maksimum seviyeye çıkartıp başarısının artması için çalışmalar yapılmalıdır.

 * Bu çocukların en ufak başarılarında desteklenmesi ve elde ettikleri başarılarının üstüne bir tuğla daha koyulması sağlanmalıdır. Çocuk başarılı oldukça dozuna göre ödüllendirilmeli, teşfik edilmeli, onların daha çok başarılı olmaları için ailenin, öğretmenin ve destek eğitim merkezlerinin, çevresinin yardım etmesi gerekmektedir.

Küçük başarıları bile desteklenerek daha başarılı olma isteği için ortam sağlanmalı, böylece engelli bireylerin kendilerine olan güvenleri sağlamlaşacak ve başarma azimleri, duyguları istekleri olumlu yönde çoğalacaktır. Hafif zihinsel yerersizliği olan çocukların güven duygularının geliştirilmesi, pekiştirilmesi benliklerini kazanmaları açısında çok önemlidir.

 * Özel gereksinimli bireyler yaş farkına bakılmaksızın, iş okulda, evde, piknikte, bahçede, markette, bakkalda hayatın her alanında çeşitli basit sorumluluklar verilmelidir. Engelli birey bu sorumluluklarını ve görevlerini yerine getirdiklerinde görev bilinci, sorumluluk duygusunun gelişimi, farkındalıkların artması, sosyal paylaşım ve etkileşim dâhil birçok alanda bireyin geliştiği görülecektir.

Evde verilen sorumlulukları dış hayata da aktarabilen bu bireylerin başarma duygularının güçlenmesi onların kendilerine olan güvenlerini sağlamlaştıracak ve sorumluluk duygularını pekiştirecektir. Bu konuda ebeveynlere büyük sorumluluk ve görev düşmektedir. Özel gereksinimli çocukları hayatın her alanında azda olsa etkileşim halinde paylaşımlar gerçekleştirmesi bireye, sosyalleşme sürecinde fayda sağlayacaktır.

 * Unutulmamalıdır ki hafif zihinsel yetersizliği olan çocuklar normal bireyledir. Ailelerin kendi çocuklarından çok fazla basarı beklemeleri özel olan bu çocukları zorlamaları yanlış bir tutumdur. Aile, çocuğunu her alanda desteklemeli zayıf kaldığı yâda çok başarılı olamadığı, başarısız olduğu akademik ve beceri anlamda yetersizliklerinin eleştirilmemesi gerekmektedir.

Bireyin zayıf yönlerini sürekli eleştirilir ve ağır sözlerle çocuk rencide edilirse o birey akademik ve sosyal-psikolojik açıdan tam bir çöküntü, buhran yaşayacağını unutmamamız gerekmektedir. Bireyin zayıf yönlerini emek vererek, sabırla ve sevgiyle üstünde durup cesaretlendirilmelidir. Kuvvetli yönleri ise pekiştirilerek daha çok başarılı olmaları sağlanmalı ve bununla ilgili her fırsatta çalışmalar yapılması gerekmektedir. Olumlu davranışlar desteklenerek, ödüllendirilmesi pozitif olarak bireye katkı sağlayacaktır.

Özel gereksinime sahip bireylerin içinde yaşadığı çevre, kültür, sosyal ve toplumsal hayatın anlayışlı, hoşgörülü ve davranış açısından olumlu yaklaşılması bu kişileri pozitif yönde etkileyecektir. Zihinsel engelli bireylerin çevresiyle iyi ilişkiler kurması onların sosyal aktivitelerde bulunması yönüyle de apayrı bir önem ifade etmektedir. 

* Zihinsel engelli kişilerin aile hayatında, yaşadıkları sorunları en aza indirmek için destek eğitimi, rehabilite edici tedbirler, psikolojik destek, aile eğitimi ve sağlık gelişim kontrollerin zamanında eksiksiz yapılması gerekmektedir. Bu çocukların özel olduğunu unutmamamız gerekmektedir asla normal zekâ seviyesinde olan kardeşleriyle kıyaslanmamalı.

Aile, çocuklarının yanında onları rencide edecek hal, hareket, duruş, kötü ifadeler ve konuşmalar yapmamalı çocuğu olumsuz etkilememelidirler. Akrabalar arasında çocuğun duyacağı şekilde olumsuz olabilecek konuşmalar yapılmamalıdır. Aile bireyleri çocuğunu asla akranlarıyla kıyas ve kıyaslama yapmamalı çocuğu olduğu gibi kabullenip nasıl daha fazla iyi olur diye düşünerek hareket edilmelidirler.

* Zihinsel engelli çocukların davranış sorunları, onların doğruyu, yanlışı birbirinden ayıramaması, isabetli, doğru, mantıklı kararlar alamamasına neden olmaktadır. Aileler bu konuda çocukları için ellerinden ne geliyorsa yapmaları sevgi, anlayış içinde çocuklarının yanlışlarını düzeltmeli ve ikna etmelidirler.

Engelli çocuk sürekli aynı hatayı yapıyor olup ailesi tarafından da cezalandırılıyorsa sevgi ve anlayıştan da yoksun kalan çocuğun psikolojisi bozulacak ve kişilik bozukluklarına yol açarak bir dizi sorunlara neden olacaktır

* Zihinsel yetersizliği olan çocukların davranış sorunlarının sıklık derecesinin artması, problemlerin çoğalması neticesinde çocuklarda ciddi kişilik bozulmalarına neden olacaktır. Bunun için ailenin bilinçli olması uzman psikolog ve psikiyatriye, tedavi amaçlı götürülmesi ve takip edilmesi gerekmektedir.

* Özel gereksinimli çocukların çeşitli olumsuz davranışları ileride ciddi tehlikelere neden olabilmektedir. Eyer bazı olumsuz davranışlar görmezden gelinir ve sönme işlemleri yapılmaz ise ileride geriye dönülemez ciddi hasarlara yol açacaktır.

Önlemini almamız gereken bazı sorunlar şu şekildedir;

  1. Doğruyu, yanlışı ayırt edememe, bilememem.
  2. Anneye, babaya şiddet uygulama
  3. Akranlarına vurma
  4. Çevresiyle geçinememe, kötü sözler söyleme
  5. Okula uyum sağlayamama
  6. Hırçın ve sinirli olma
  7. Topluma ayak uyduramama
  8. Yüksek sesle bağırma, konuşma
  9. Korkutucu sesler çıkarma, insanları ürkütme
  10. Kendinden küçüklere şiddet uygulayabilme