Öğretmenlerin Bilgi ve İletişim Teknoloji Kullanımları ile İlgili Yeterlilik Durumları

Günümüz toplumunun değişen öğrenen ihtiyaçları, öğretmen yeterliliklerinin de sorgulanmasını ve geliştirilmesini gerekli kılmıştır  Öğretmen yeterliliklerinin gelişiminin sağlanamaması toplumun beklentilerini karşılama ve hedeflenen öğrenen kalitesini yakalama konusunda sıkıntıların yaşanmasına sebep olacaktır. . Bu nedenle öğretmenlerin günümüz teknolojilerini etkili biçimde kullanabilme yeterliğine sahip olmaları beklentilerin yalnızca bir bölümünü oluşturmaktadır.  Bir diğer gereklilik ise bu teknolojinin alan bilgisi ile birleştirerek pedagojik bilgisi ile öğretimin sağlıklı biçimde ortaya koyulmasıdır. Yani günümüz öğretmeninden beklenen alan bilgisinin yeterliliğinin yanında teknolojiyi iyi düzeyde kullanan ve bu yeterlilikleri teknoloji ile destekleyen öğretenler olmalarıdır. Literatürde bu noktada karşımıza çıkan kavram iseteknolojik pedagojik alan bilgisi (TPAB) dir. TPAB, Shulman (1986) tarafından geliştirilen pedagojik alan bilgisi (PAB) kavramına, günümüz teknolojik bilgisinin adapte edildiği, öğretmen eğitimine teknoloji entegrasyonu modelleri ve teknolojik pedagojik alan bilgisinin bütünleştirildiği, Mishra ve Koehler (2006) tarafından ortaya atılmış bir öğretmen bilgi modeli olarak tanımlanmaktadır (Akt. Kaya ve Yılayaz, 2013). Bu
model teknolojin (bilgisayar, internet, dijital video, vb.), pedagojinin (öğrenme ve öğretmen strateji ve yöntemleri) ve içerik bilgisinin (konu alanı) birbiriyle olan etkileşimini göstermeye odaklanmıştır Belirtilen bu öğelerin birbirleriyle etkileşim halinde olduğu ve alanyazındaki diğer çalışmalardan sınırlarının net biçimde tanımlanarak ayrıldığı görülmektedir (Sancar Tokmak, Yavuz Konokman, Yanpar Yelken, 2013). Eğitimde teknoloji entegrasyonu yaklaşımlarında, teknoloji destekli öğretim yerine, teknoloji öğretimi yapılması ve teknolojinin pedagojik alan bilgisinden
bağımsız biçimde sunulmasının sürecin önündeki en büyük engellerden biri olduğu ifade edilmektedir (Mishra ve Koehler, 2006). Türkiye’de öğretmenlerin sahip oldukları teknolojik yeterlikleri geliştirmeye yönelik son yıllarda yapılan yoğun uğraşılara rağmen öğretmenlerin teknolojik yeterliklerinin bilgi çağı ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeye ulaşamadığı belirtilmektedir (Dağ, 2016). Bu sorunun temelinde öğretmen ve öğretmen adaylarının teknolojiyi eğitime entegre etme noktasında karşılaştıkları sorunlar vardır. Bunlardan ilki bilgisayar, internet erişimi ve öğretmenin bilgisi gibi çevresel faktörler (Ertmer, 1999; Hew & Brush, 2007; Karagiorki, 2005;), öğretmenin kendine güveni, öğrencinin nasıl öğrendiğine yönelik inanç, teknolojinin öğretme öğrenme sürecinde kullanımına verdiği değer gibi içsel faktörlerdir (Ertmer, 1999; Ertmer,
Ottenbreit-Leftwich, Sadik, Sendurur & Sendurur, 2012). Öğretmen ve öğretmen images (10).jpgadaylarının teknoloji kullanım yeterlikleri ile ilgili çalışmalar incelendiğinde öğretim teknolojilerini kullanmaya yönelik olumlu tutum ve becerileri artıkça bu teknolojileri kullanma sıklığı ve istekliliklerinin de arttığı görülmektedir. Öğretmenlerin bilgisayara karşı tutumlarının ve ders planlama becerilerinin teknoloji entegrasyonu ile ilgili inançlarından doğrudan etkilendiği bilinmektedir (Lee & Lee, 2014). Kıbrıs’ta okullarda bilgi ve iletişim teknolojilerine odaklanmış bir programa katılan öğretmenlerin, bilgisayarın birçok alanda gücü olduğunu görmelerine rağmen eğitimde yardımcı olma noktasında ikna edilemedikleri, öğrencilerinin bu tür teknolojilere değer vermeyeceklerini düşündükleri görülmüştür (Karagiorgi, 2005).

Bilgisayara karşı pozitif tutuma sahip olan öğretmenlerin teknolojiyi sınıflarına başarılı
şekilde entegre etmekte olduğu görülürken, bu tür davranışsal ve duygusal faktörlerin kaynaklar, idari destek, eğitimler ve deneyimler gibi dışsal etkenlerden daha kritik öneme sahip olduğu görülmektedir (Ertmer, Conklin, Lewandowski, Osika, Selo ve Wignall, 2003).
Ayrıca öğretmen adayları bilgisayarları daha sık kullandıklarında, bilgisayar
kullanmaya yönelik kaygı düzeylerinin düştüğü tespit edilmiştir (Gürcan-Namlu ve Ceyhan, 2003). Öğretmenlerin sınıflarında bulunan araç gereçlerin yeterli olmaması, teknolojik araçları bozma endişesi yaşamaları gibi sebeplerden dolayı sınıflarında mevcut olan teknolojiyi kullanma noktasında yetersiz kaldıkları da bilinmektedir (Yılmaz, 2007).
Öğretmen adaylarının eğitim fakültesinde öğrenim görürken eğitimde teknoloji
kullanımına yönelik karşılaştıkları sorunların, teknoloji destekli materyal hazırlama ve teknoloji kullanımı alanlarında eksiklik duydukları alanların farkında olmalarını sağlamak önemlidir. Öğretmen adaylarının geleceğin öğretmenleri olacağı düşünüldüğünde bu eksikleri ile ilgili alacakları eğitim sayesinde teknolojiyi eğitime uygulama, teknoloji destekli materyal hazırlama ile ilgili eksikliklerinin farkına varmaları, bu eksikleri giderme imkanı bulmaları sağlanacaktır. Bu sayede de öğretmen adaylarının sahip oldukları bilgi becerileri öğretmen olduklarında sınıflarında kullanma isteklerinin, kendi materyallerini hazırlama, geliştirme ve değerlendirme yeterliliğine erişmelerinin ve hazırladıkları materyalleri etkili şekilde kullanmalarının sağlanacağı düşünülmektedir.